6
Μετὰ ταῦτα ἀπῆλθενa
ὁ Ἰησοῦς πέρανb
τῆς θαλάσσης τῆς Γαλιλαίας τῆς Τιβεριάδος.c
2
⸂ἠκολούθειa
δὲ⸃ αὐτῷ ὄχλος πολύς, ὅτι ⸀ἐθεώρουνb
τὰ σημεῖα ἃ ἐποίειc
ἐπὶ τῶν ἀσθενούντων.d
3
ἀνῆλθενa
δὲ εἰς τὸ ⸀ὄρος Ἰησοῦς, καὶ ἐκεῖ ἐκάθητοb
μετὰ τῶν μαθητῶν αὐτοῦ.
4
ἦνa
δὲ ἐγγὺς τὸ πάσχα,b
ἡ ἑορτὴc
τῶν Ἰουδαίων.
5
ἐπάραςa
οὖν ⸂τοὺς ὀφθαλμοὺς ὁ Ἰησοῦς⸃ καὶ θεασάμενοςb
ὅτι πολὺς ὄχλος ἔρχεταιc
πρὸς αὐτὸν λέγειd
⸀πρὸς Φίλιππον· Πόθενe
⸀ἀγοράσωμενf
ἄρτους ἵνα φάγωσινg
οὗτοι;
6
τοῦτο δὲ ἔλεγενa
πειράζωνb
αὐτόν, αὐτὸς γὰρ ᾔδειc
τί ἔμελλενd
ποιεῖν.e
7
ἀπεκρίθηa
⸀αὐτῷ Φίλιππος· Διακοσίωνb
δηναρίωνc
ἄρτοι οὐκ ἀρκοῦσινd
αὐτοῖς ἵνα ⸀ἕκαστος βραχύe
⸀τι λάβῃ.f
8
λέγειa
αὐτῷ εἷς ἐκ τῶν μαθητῶν αὐτοῦ, Ἀνδρέαςb
ὁ ἀδελφὸς Σίμωνος Πέτρου·
9
Ἔστινa
⸀παιδάριονb
ὧδε ⸀ὃς ἔχειc
πέντε ἄρτους κριθίνουςd
καὶ δύο ὀψάρια·e
ἀλλὰ ταῦτα τί ἐστινf
εἰς τοσούτους;g
10
⸀εἶπενa
ὁ Ἰησοῦς· Ποιήσατεb
τοὺς ἀνθρώπους ἀναπεσεῖν.c
ἦνd
δὲ χόρτοςe
πολὺς ἐν τῷ τόπῳ. ἀνέπεσανf
οὖν οἱ ἄνδρες τὸν ἀριθμὸνg
⸀ὡς πεντακισχίλιοι.h
11
ἔλαβενa
⸀οὖν τοὺς ἄρτους ὁ Ἰησοῦς καὶ εὐχαριστήσαςb
⸀διέδωκενc
τοῖς ἀνακειμένοις,d
ὁμοίως καὶ ἐκ τῶν ὀψαρίωνe
ὅσον ἤθελον.f
12
ὡς δὲ ἐνεπλήσθησανa
λέγειb
τοῖς μαθηταῖς αὐτοῦ· Συναγάγετεc
τὰ περισσεύσανταd
κλάσματα,e
ἵνα μή τι ἀπόληται.f
13
συνήγαγονa
οὖν, καὶ ἐγέμισανb
δώδεκα κοφίνουςc
κλασμάτωνd
ἐκ τῶν πέντε ἄρτων τῶν κριθίνωνe
ἃ ⸀ἐπερίσσευσανf
τοῖς βεβρωκόσιν.g
14
οἱ οὖν ἄνθρωποι ἰδόντεςa
⸂ὃ ἐποίησενb
σημεῖον⸃ ⸀ἔλεγονc
ὅτι Οὗτός ἐστινd
ἀληθῶςe
ὁ προφήτης ὁ ἐρχόμενοςf
εἰς τὸν κόσμον.
15
Ἰησοῦς οὖν γνοὺςa
ὅτι μέλλουσινb
ἔρχεσθαιc
καὶ ἁρπάζεινd
αὐτὸν ἵνα ⸀ποιήσωσινe
βασιλέα ἀνεχώρησενf
⸀πάλιν εἰς τὸ ὄρος αὐτὸς μόνος.
16
Ὡς δὲ ὀψίαa
ἐγένετοb
κατέβησανc
οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ ἐπὶ τὴν θάλασσαν,
17
καὶ ἐμβάντεςa
⸀εἰς πλοῖον ἤρχοντοb
πέρανc
τῆς θαλάσσης εἰς Καφαρναούμ.d
καὶ σκοτίαe
ἤδη ἐγεγόνειf
καὶ ⸀οὔπωg
ἐληλύθειh
πρὸς αὐτοὺς ὁ Ἰησοῦς,
18
ἥ τε θάλασσα ἀνέμου μεγάλου πνέοντοςa
⸀διεγείρετο.b
19
ἐληλακότεςa
οὖν ὡς σταδίουςb
εἴκοσιc
πέντε ἢ τριάκονταd
θεωροῦσινe
τὸν Ἰησοῦν περιπατοῦνταf
ἐπὶ τῆς θαλάσσης καὶ ἐγγὺς τοῦ πλοίου γινόμενον,g
καὶ ἐφοβήθησαν.h
20
ὁ δὲ λέγειa
αὐτοῖς· Ἐγώ εἰμι,b
μὴ φοβεῖσθε.c
21
ἤθελονa
οὖν λαβεῖνb
αὐτὸν εἰς τὸ πλοῖον, καὶ εὐθέως ⸂ἐγένετοc
τὸ πλοῖον⸃ ἐπὶ τῆς γῆς εἰς ἣν ὑπῆγον.d
22
Τῇ ἐπαύριονa
ὁ ὄχλος ὁ ἑστηκὼςb
πέρανc
τῆς θαλάσσης ⸀εἶδονd
ὅτι πλοιάριονe
ἄλλο οὐκ ἦνf
ἐκεῖ εἰ μὴ ⸀ἕν, καὶ ὅτι οὐ συνεισῆλθενg
τοῖς μαθηταῖς αὐτοῦ ὁ Ἰησοῦς εἰς τὸ ⸀πλοῖον ἀλλὰ μόνοι οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ ἀπῆλθον·h
23
⸀ἀλλὰ ἦλθενa
⸀πλοιάριαb
ἐκ Τιβεριάδοςc
ἐγγὺς τοῦ τόπου ὅπου ἔφαγονd
τὸν ἄρτον εὐχαριστήσαντοςe
τοῦ κυρίου.
24
ὅτε οὖν εἶδενa
ὁ ὄχλος ὅτι Ἰησοῦς οὐκ ἔστινb
ἐκεῖ οὐδὲ οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ, ἐνέβησανc
αὐτοὶ εἰς τὰ ⸀πλοιάριαd
καὶ ἦλθονe
εἰς Καφαρναοὺμf
ζητοῦντεςg
τὸν Ἰησοῦν.
25
Καὶ εὑρόντεςa
αὐτὸν πέρανb
τῆς θαλάσσης εἶπονc
αὐτῷ· Ῥαββί,d
πότε ὧδε γέγονας;e
26
ἀπεκρίθηa
αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς καὶ εἶπεν·b
Ἀμὴν ἀμὴν λέγωc
ὑμῖν, ζητεῖτέd
με οὐχ ὅτι εἴδετεe
σημεῖα ἀλλ’ ὅτι ἐφάγετεf
ἐκ τῶν ἄρτων καὶ ἐχορτάσθητε·g
27
ἐργάζεσθεa
μὴ τὴν βρῶσινb
τὴν ἀπολλυμένηνc
ἀλλὰ τὴν βρῶσινd
τὴν μένουσανe
εἰς ζωὴν αἰώνιον, ἣν ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ὑμῖν δώσει,f
τοῦτον γὰρ ὁ πατὴρ ἐσφράγισενg
ὁ θεός.
28
εἶπονa
οὖν πρὸς αὐτόν· Τί ποιῶμενb
ἵνα ἐργαζώμεθαc
τὰ ἔργα τοῦ θεοῦ;
29
ἀπεκρίθηa
⸀ὁ Ἰησοῦς καὶ εἶπενb
αὐτοῖς· Τοῦτό ἐστινc
τὸ ἔργον τοῦ θεοῦ ἵνα ⸀πιστεύητεd
εἰς ὃν ἀπέστειλενe
ἐκεῖνος.
30
εἶπονa
οὖν αὐτῷ· Τί οὖν ποιεῖςb
σὺ σημεῖον, ἵνα ἴδωμενc
καὶ πιστεύσωμένd
σοι; τί ἐργάζῃ;e
31
οἱ πατέρες ἡμῶν τὸ μάνναa
ἔφαγονb
ἐν τῇ ἐρήμῳ, καθώς ἐστινc
γεγραμμένον·d
Ἄρτον ἐκ τοῦ οὐρανοῦ ἔδωκενe
αὐτοῖς φαγεῖν.f
32
εἶπενa
οὖν αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς· Ἀμὴν ἀμὴν λέγωb
ὑμῖν, οὐ Μωϋσῆς ⸀δέδωκενc
ὑμῖν τὸν ἄρτον ἐκ τοῦ οὐρανοῦ, ἀλλ’ ὁ πατήρ μου δίδωσινd
ὑμῖν τὸν ἄρτον ἐκ τοῦ οὐρανοῦ τὸν ἀληθινόν·e
33
ὁ γὰρ ἄρτος τοῦ θεοῦ ἐστινa
ὁ καταβαίνωνb
ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καὶ ζωὴν διδοὺςc
τῷ κόσμῳ.
34
εἶπονa
οὖν πρὸς αὐτόν· Κύριε, πάντοτε δὸςb
ἡμῖν τὸν ἄρτον τοῦτον.
35
⸀Εἶπενa
αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς· Ἐγώ εἰμιb
ὁ ἄρτος τῆς ζωῆς· ὁ ἐρχόμενοςc
πρὸς ἐμὲ οὐ μὴ πεινάσῃ,d
καὶ ὁ πιστεύωνe
εἰς ⸀ἐμὲ οὐ μὴ ⸀διψήσειf
πώποτε.g
36
ἀλλ’ εἶπονa
ὑμῖν ὅτι καὶ ἑωράκατέb
με καὶ οὐ πιστεύετε.c
37
πᾶν ὃ δίδωσίνa
μοι ὁ πατὴρ πρὸς ἐμὲ ἥξει,b
καὶ τὸν ἐρχόμενονc
πρός ⸀με οὐ μὴ ἐκβάλωd
ἔξω,
38
ὅτι καταβέβηκαa
⸀ἀπὸ τοῦ οὐρανοῦ οὐχ ἵνα ποιῶb
τὸ θέλημα τὸ ἐμὸν ἀλλὰ τὸ θέλημα τοῦ πέμψαντόςc
με·
39
τοῦτο δέ ἐστινa
τὸ θέλημα τοῦ πέμψαντόςb
⸀με ἵνα πᾶν ὃ δέδωκένc
μοι μὴ ἀπολέσωd
ἐξ αὐτοῦ ἀλλὰ ἀναστήσωe
⸀αὐτὸ τῇ ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ.
40
τοῦτο ⸀γάρ ἐστινa
τὸ θέλημα τοῦ ⸂πατρός μου⸃ ἵνα πᾶς ὁ θεωρῶνb
τὸν υἱὸν καὶ πιστεύωνc
εἰς αὐτὸν ἔχῃd
ζωὴν αἰώνιον, καὶ ἀναστήσωe
αὐτὸν ⸀ἐγὼ τῇ ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ.
41
Ἐγόγγυζονa
οὖν οἱ Ἰουδαῖοι περὶ αὐτοῦ ὅτι εἶπεν·b
Ἐγώ εἰμιc
ὁ ἄρτος ὁ καταβὰςd
ἐκ τοῦ οὐρανοῦ,
42
καὶ ἔλεγον·a
⸀Οὐχ οὗτός ἐστινb
Ἰησοῦς ὁ υἱὸς Ἰωσήφ, οὗ ἡμεῖς οἴδαμενc
τὸν πατέρα καὶ τὴν μητέρα; πῶς ⸀νῦν ⸀λέγειd
ὅτι Ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καταβέβηκα;e
43
⸀ἀπεκρίθηa
Ἰησοῦς καὶ εἶπενb
αὐτοῖς· Μὴ γογγύζετεc
μετ’ ἀλλήλων.
44
οὐδεὶς δύναταιa
ἐλθεῖνb
πρός ⸀με ἐὰν μὴ ὁ πατὴρ ὁ πέμψαςc
με ἑλκύσῃd
αὐτόν, κἀγὼ ἀναστήσωe
αὐτὸν ἐν τῇ ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ.
45
ἔστινa
γεγραμμένονb
ἐν τοῖς προφήταις· Καὶ ἔσονταιc
πάντες διδακτοὶd
θεοῦ· ⸀πᾶς ὁ ⸀ἀκούσαςe
παρὰ τοῦ πατρὸς καὶ μαθὼνf
ἔρχεταιg
πρὸς ⸀ἐμέ.
46
οὐχ ὅτι τὸν πατέρα ⸂ἑώρακένa
τις⸃ εἰ μὴ ὁ ὢνb
παρὰ τοῦ θεοῦ, οὗτος ἑώρακενc
τὸν πατέρα.
47
ἀμὴν ἀμὴν λέγωa
ὑμῖν, ὁ ⸀πιστεύωνb
ἔχειc
ζωὴν αἰώνιον.
48
ἐγώ εἰμιa
ὁ ἄρτος τῆς ζωῆς·
49
οἱ πατέρες ὑμῶν ἔφαγονa
⸂ἐν τῇ ἐρήμῳ τὸ μάννα⸃b
καὶ ἀπέθανον·c
50
οὗτός ἐστινa
ὁ ἄρτος ὁ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καταβαίνωνb
ἵνα τις ἐξ αὐτοῦ φάγῃc
καὶ μὴ ἀποθάνῃ·d
51
ἐγώ εἰμιa
ὁ ἄρτος ὁ ζῶνb
ὁ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καταβάς·c
ἐάν τις φάγῃd
ἐκ τούτου τοῦ ἄρτου ⸀ζήσειe
εἰς τὸν αἰῶνα, καὶ ὁ ἄρτος δὲ ὃν ἐγὼ δώσωf
ἡ σάρξ μού ⸀ἐστινg
ὑπὲρ τῆς τοῦ κόσμου ζωῆς.
52
Ἐμάχοντοa
οὖν πρὸς ἀλλήλους οἱ Ἰουδαῖοι λέγοντες·b
Πῶς δύναταιc
οὗτος ἡμῖν δοῦναιd
τὴν σάρκα ⸀αὐτοῦ φαγεῖν;e
53
εἶπενa
οὖν αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς· Ἀμὴν ἀμὴν λέγωb
ὑμῖν, ἐὰν μὴ φάγητεc
τὴν σάρκα τοῦ υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου καὶ πίητεd
αὐτοῦ τὸ αἷμα, οὐκ ἔχετεe
ζωὴν ἐν ἑαυτοῖς.
54
ὁ τρώγωνa
μου τὴν σάρκα καὶ πίνωνb
μου τὸ αἷμα ἔχειc
ζωὴν αἰώνιον, κἀγὼ ἀναστήσωd
αὐτὸν τῇ ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ.
55
ἡ γὰρ σάρξ μου ⸀ἀληθήςa
ἐστιb
βρῶσις,c
καὶ τὸ αἷμά μου ⸁ἀληθήςd
ἐστιe
πόσις.f
56
ὁ τρώγωνa
μου τὴν σάρκα καὶ πίνωνb
μου τὸ αἷμα ἐν ἐμοὶ μένειc
κἀγὼ ἐν αὐτῷ.
57
καθὼς ἀπέστειλένa
με ὁ ζῶνb
πατὴρ κἀγὼ ζῶc
διὰ τὸν πατέρα, καὶ ὁ τρώγωνd
με κἀκεῖνοςe
⸀ζήσειf
δι’ ἐμέ.
58
οὗτός ἐστινa
ὁ ἄρτος ὁ ⸀ἐξ οὐρανοῦ καταβάς,b
οὐ καθὼς ἔφαγονc
οἱ ⸀πατέρες καὶ ἀπέθανον·d
ὁ τρώγωνe
τοῦτον τὸν ἄρτον ⸀ζήσειf
εἰς τὸν αἰῶνα.
59
ταῦτα εἶπενa
ἐν συναγωγῇ διδάσκωνb
ἐν Καφαρναούμ.c
60
Πολλοὶ οὖν ἀκούσαντεςa
ἐκ τῶν μαθητῶν αὐτοῦ εἶπαν·b
Σκληρόςc
ἐστινd
⸂ὁ λόγος οὗτος⸃· τίς δύναταιe
αὐτοῦ ἀκούειν;f
61
εἰδὼςa
δὲ ὁ Ἰησοῦς ἐν ἑαυτῷ ὅτι γογγύζουσινb
περὶ τούτου οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ εἶπενc
αὐτοῖς· Τοῦτο ὑμᾶς σκανδαλίζει;d
62
ἐὰν οὖν θεωρῆτεa
τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου ἀναβαίνονταb
ὅπου ἦνc
τὸ πρότερον;d
63
τὸ πνεῦμά ἐστινa
τὸ ζῳοποιοῦν,b
ἡ σὰρξ οὐκ ὠφελεῖc
οὐδέν· τὰ ῥήματα ἃ ἐγὼ ⸀λελάληκαd
ὑμῖν πνεῦμά ἐστινe
καὶ ζωή ἐστιν.f
64
ἀλλὰ εἰσὶνa
ἐξ ὑμῶν τινες οἳ οὐ πιστεύουσιν.b
ᾔδειc
γὰρ ἐξ ἀρχῆς ὁ Ἰησοῦς τίνες εἰσὶνd
οἱ μὴ πιστεύοντεςe
καὶ τίς ἐστινf
ὁ παραδώσωνg
αὐτόν.
65
καὶ ἔλεγεν·a
Διὰ τοῦτο εἴρηκαb
ὑμῖν ὅτι οὐδεὶς δύναταιc
ἐλθεῖνd
πρός με ἐὰν μὴ ᾖe
δεδομένονf
αὐτῷ ἐκ τοῦ ⸀πατρός.
66
Ἐκ τούτου πολλοὶ ⸀ἐκ ⸂τῶν μαθητῶν αὐτοῦ ἀπῆλθον⸃a
εἰς τὰ ὀπίσω καὶ οὐκέτι μετ’ αὐτοῦ περιεπάτουν.b
67
εἶπενa
οὖν ὁ Ἰησοῦς τοῖς δώδεκα· Μὴ καὶ ὑμεῖς θέλετεb
ὑπάγειν;c
68
⸀ἀπεκρίθηa
αὐτῷ Σίμων Πέτρος· Κύριε, πρὸς τίνα ἀπελευσόμεθα;b
ῥήματα ζωῆς αἰωνίου ἔχεις,c
69
καὶ ἡμεῖς πεπιστεύκαμενa
καὶ ἐγνώκαμενb
ὅτι σὺ εἶc
ὁ ⸀ἅγιος τοῦ ⸀θεοῦ.
70
ἀπεκρίθηa
αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς· Οὐκ ἐγὼ ὑμᾶς τοὺς δώδεκα ἐξελεξάμην;b
καὶ ἐξ ὑμῶν εἷς διάβολός ἐστιν.c
71
ἔλεγενa
δὲ τὸν Ἰούδαν Σίμωνος ⸀Ἰσκαριώτου·b
οὗτος γὰρ ἔμελλενc
⸂παραδιδόναιd
αὐτόν⸃, ⸀εἷς ἐκ τῶν δώδεκα.